De laatste jaren heeft het aantal Integraal kind centra (IKC) een vlucht genomen. Praktisch elke school heeft een kinderdagopvang geïntegreerd in haar gebouw en voor veel ouders is het dan ook een no-brainer om te kiezen voor deze opvang, Eenmaal daar is het voor de komende jaren een vaste plek en als er gezinsuitbreiding is, hoef je niet naar de opvang en daarna de school te gaan om de kids te droppen. Ik vind dat je een kind tekort doet, als logistiek gemak de hoofdreden is voor de opvang keuze.
Ik ben van origine basisschoolmeester en middelbare school docent. Ik heb dus redelijk wat ervaring met kinderen van 0 tot 17. Ik heb het een en ander gelezen en ervaren met betrekking tot emotionele, fysieke en cognitieve ontwikkeling en durf nu dan ook wel mijn two cents te geven. Wij zijn niet in deze wereld om enkel zo goed mogelijk presterende menscomputers te zijn in een bepaald arbeidsveld. Wij zijn hier sowieso niet met een vooraf bepaalde reden of nut, maar mensen zijn wel sociale dieren die betekenis zoeken in de wereld om hen heen, die bevestiging zoeken en vooral liefde willen ontvangen en geven.
In het onderwijs kennen we de leus; een leven lang leren. Dat is een leuze die ik aanhang. Ik wens ieder leergierig individu daarin alle uitdaging en vreugde mogelijk. Ieder doet dat op eigen wijze. Dan snel, dan weer langzaam en soms niet. Elke fase daarin heeft tijd nodig om nieuwe kennis en vaardigheden een plek te geven in de persoon die zich aan het ontwikkelen is. Jezelf autonoom, of met hulp ontwikkelen is geen lineair proces en verloopt vaak grillig en willekeurig. Er zijn veel zijpaden, concepten, misconcepten, openbaringen en verbazing die gedurende de reis routes creëren en anderen dood laten lopen. Dit is bij iedereen zo, ongeacht intelligentie, of leeftijd. Er zijn leeftijden waarop een mens gevoeliger is om bepaalde kennis en vaardigheden op te nemen, maar dat betekent niet dat afwijken daarvan het onmogelijk maakt.
Toch heerst er een klimaat waarin kinderen van de wieg af al in een snelkookpan van onderwijs gedrukt worden. Op diverse sites staat wat op welke dag of maand normaal is voor de ontwikkeling van het jonge kind en veel mensen lijken dat als absolute maatstaf te moeten hanteren om te voorkomen dat hun kindje straks niet achter loopt op de peutergroep, de kleuterklas, de middelbare school. Kinderdagopvang centra koketteren met VVE (voorschoolse en vroegschoolse educatie) programma’s en veel ouders denken dat dat dan hetzelfde is als “dit product is super goed” (in de jaren tachtig had alles “turbo” in de naam, omdat het sexy klonk en verkocht), maar waar hebben we het dan over? “Kinderen vanaf 2,5 jaar met een (risico op een) onderwijsachterstand kunnen voorschoolse educatie volgen. Dit om onderwijsachterstanden te voorkomen, vroegtijdig op te sporen en aan te pakken. Bijvoorbeeld op het gebied van taal. Door voorschoolse educatie op de kinderopvang kunnen deze kinderen een betere start maken op de basisschool” https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/voorschoolse-en-vroegschoolse-educatie/voorschoolse-educatie. Het klinkt mooi in een brochure van het IKC, maar laten we wel wezen; dit is toch precies wat elke professional in de kinderopvangbranche hoort te doen? Kijk naar het kind en sluit aan op de geobserveerde behoeftes van het kind. VVE is in wezen gericht is op kinderen die achterstanden hebben door uiteenlopende redenen. Bij een gastouder wordt dat hokjes en labeltjes onderscheid niet gemaakt, elk kind is uniek en komt met individuele begeleiding op precies die plek terecht waar hij of zij zich dan prima voelt.
Mensen willen anderen zien, gezien worden en halen voldoening uit interactie met elkaar. Ik vind gastouderopvang daarvoor de juiste plek. Opvang in een omgeving die lijkt op thuis, want het is in een huis. Met een “mama”, met “broertjes” en “zusjes” van verschillende leeftijden, met wat mazzel ook nog met huisdieren om voor te zorgen, of mee te spelen en knuffelen. Samen dingen doen, er lekker op uit in de buurt. De gastouder is een bewuste keuze van de ouder voor een speciaal persoon die de zorg toevertrouwd krijgt voor een ander speciaal persoon. De gastouder kent haar opvangkinderen en weet wat voor dat kind nodig is op dat moment. Natuurlijk besteden gastouders ook aandacht aan taal ontwikkeling, monitoren ze of de ontwikkeling verloopt zoals dat normaal geacht mag worden en overleggen ze met de ouders wat ze ervaren en hoe dat samen opgepakt kan worden. Kinderen leren van elkaar en van de gastouder wat de normen en waarden zijn. De gastouder is echter vooral een veilige, kleinschalige opvang waar kinderen gewoon hun eigen pad kunnen volgen om de wereld te leren kennen en begrijpen.
We mogen een leven lang leren, maar je kan niemand dwingen om iets te leren. Een vriend van mij zei het als volgt; docenten mogen lesgeven, als dat het leerproces van de leerling maar niet verstoord. Datzelfde principe vind ik ook in de kinderdagopvang; volg het kind en niet de misvatting dat eerder aanbieden van basisschoolstof voor alle kinderen leidt tot betere resultaten.
Kies toch een gastouder!
Tim Rietbergen
